Downloads
Geactualiseerd en positief getoetst door NLA, augustus 2024
Strodekken is niet zonder risico’s. De touwafhaler op de strodekmachine bestaat uit een draaiende as waarmee het touw om de strobalen vandaan wordt getrokken. Wanneer de draaiende as door de handen wordt benaderd, is er kans op beknelling en ernstig (soms blijvend) letsel. Ook is er valgevaar van het strodekdak.
Vallende balen vormen ook een groot risico. Dat kan gebeuren nadat er van een instabiel geworden lading de spanbanden losmaakt worden of doordat er met een verreiker balen van de wagen afgetikt worden of door balen die alsnog beginnen te schuiven.
Om ongevallen te voorkomen is het daarom belangrijk om volgens onderstaande afspraken te werken.
Wat is de gewenste situatie?
De werkplek en werkomgeving op en bij de strodekmachine zijn zo veilig en gezond mogelijk.
Beknellingen worden voorkomen door afschermingen of tweehandenbediening.
Er wordt voorkomen dat personen geraakt kunnen worden door vallende strobalen.
Er wordt voorkomen dat personen van hoogte vallen.
Maatregelen
Zorg dat de Risico's behorende bij het strodekken en de daarbij behorende maatregelen zijn opgenomen in een RI&E en een Plan van Aanpak.
Alle betrokkenen zijn aantoonbaar opgeleid / getraind en voorgelicht.
Zorg voor duidelijke afspraken over de wijze van werken, en zorg ervoor dat medewerkers een aantoonbare mondelinge en schriftelijke instructie hebben ontvangen.
De machines/arbeidsmiddelen zijn CE-gemarkeerd, met bijbehorende Nederlandse gebruikershandleiding en de Verklaring van Overeenstemming (Conformiteitsverklaring).
Maak een keuze uit één van de drie volgende systemen:
1. Werk met een automatische touwafhaler, of;
2. Zorg dat de touwen zijn verwijderd, voordat de balen met een klemsysteem op het strodekdak worden geplaatst, of;
3. Zorg voor een tweehandenbediening waarbij het geheel CE gemarkeerd is.
Opgangen en werkvloeren vanaf een hoogte van 0,5 meter van de strodekmachine zijn veilig te gebruiken. Valgevaar wordt voorkomen.
Checklist
Toelichting op de maatregelen
Organisatie en voorbereiding
- Gebruik, indien mogelijk, een strodekmachine met een automatische touwafhaler. Hiermee kan er een medewerker op het strodekdak worden uitgespaard en ongelukken worden voorkomen.
- Als gebruik van een machine met automatische touwafhaler niet mogelijk is, gebruik dan een systeem waarbij de touwen op de grond verwijderd worden en de balen zonder touw met een klem op het strodekdak geplaatst worden.
- Als beide niet (economisch) haalbaar zijn (bijvoorbeeld wanneer de machine maar een beperkt aantal dagen per jaar wordt gebruikt), werk dan met een tweehandenbediening waarbij de knoppen tegelijk moeten worden ingedrukt om de touwafhaler in werking te stellen. Zorg ervoor dat deze tweehanden bediening voldoet aan NEN-EN 574 en het geheel CE gemarkeerd is. Laat dan geen tweede persoon boven op de machine toe.
- Stel de gebruiksaanwijzing en bedrijfsspecifieke instructies in een begrijpelijke vorm ter beschikking van de werknemers (rekening houdend met taal en opleiding).
- Indien een loonwerkbedrijf wordt ingeschakeld: maak goede onderlinge afspraken met het loonbedrijf over de losplaats van het stro en de wijze van het lossen van het stro.
- Laat wanneer er een medewerker op het strodekdak staat een ervaren/bekwame chauffeur (in het bezit van een T-rijbewijs) op de trekker rijden, die rustig draait en keert, om te voorkomen dat de werknemer op het dak heen en weer wordt geslingerd.
- Zorg er voor dat trekkerchauffeur en medewerker goed contact kunnen houden (o.a. over het stoppen en (weer) optrekken van de trekker) en dat de chauffeur zicht heeft (eventueel camera en monitor) op het strodekdak.
- Werk niet op hoogte zonder het nemen van maatregelen om het valgevaar tegen te gaan.
- Zorg ervoor dat voldoende warme, nauwsluitende kleding wordt gedragen (zonder rafels aan mouwen, sjaals, en dergelijke). Geef medewerkers de mogelijkheden om zich te beschermen tegen blootstelling aan stof.
- Zorg dat medewerkers zich houden aan de punten in de checklist. Maak bijv. een afdruk van de checklist, bespreek deze en noteer de datum en vraag een handtekening van de medewerker.
- Maak afspraken over het lossen van strobalen. Zorg ervoor dat de wagens met stro zo vlak mogelijk staan bij het lossen. Maak spanbanden op een veilige manier* los en loop nooit achter een wagen door die via de andere zijde geladen of gelost wordt. *De spanbanden eerst iets oplossen (losser zetten) daarna de stapel controleren en wanneer de stapel stabiel staat pas de spanbanden verder los maken.
Gereedschap, machines en apparaten
- Werk met een machine die is voorzien van een CE-markering (typeplaatje). Laat oudere machines (van voor 1995) beoordelen door een veiligheidskundige en eventueel aanpassen. (Zie ook arbocatalogus: Machineveiligheid algemeen).
- Controleer regelmatig of nog veilig met de strodekmachine gewerkt kan worden. Zorg voor een jaarlijkse keuring en toereikend onderhoud.
- Ga na of alle aandrijvende delen (met name aftakassen) volledig zijn afgeschermd.
- Zorg dat het hekwerk rondom het strodekdak voldoende hoog is met een leuning op 100 tot 110 cm boven het werkvlak, met op circa 55 cm een knieleuning en onder een regel (profiel, pijp) op circa 5 cm hoogte, zodat de voet niet van het platform af kan glijden en het reinigen van het strodekdak niet wordt belemmerd.
- Zorg dat het hekwerk voorzien is van een veilige sluiting.
- Schakel bij onderhoud en opheffen van storingen de machine uit en zorg dat de contactsleutel is verwijderd. (Zie ook arbocatalogus: Verstoppingen en storingen oplossen en machines onderhouden).
Opleiding en instructie
- Zorg dat de bedieners van de strodekmachine voldoende deskundig zijn en dat zij een aantoonbare instructie hebben ontvangen. Geef de voorlichting over het werken op het strodek op de werkplek, doe het voor, check of de instructie begrepen is en herhaal deze jaarlijks voor aanvang van het seizoen.
- Bespreek ongevallen en bijna-ongevallen die op het bedrijf of in de sector hebben plaatsgevonden, ook om te bezien of aanpassingen in de organisatie van het werk of technische verbeteringen het werken veiliger kunnen maken.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
- Stel nauwsluitende werkkleding (en voldoende warm) beschikbaar (afgestemd op de vaak koude omstandigheden), veiligheidsschoenen (minimaal klasse S1) met slipvaste zolen en goed aansluitende werkhandschoenen (EN388). Zie erop toe dat ze worden gedragen.
- Stel een stofbril en stofmasker (FFP2) beschikbaar en geef mensen instructie wanneer en hoe deze gedragen / vervangen moeten worden.
Downloads
Eisen aan een tweehandenbediening | Download |
Downloads
Heb je vragen of nog extra hulp nodig?
Een gezond bedrijf. Zo doe je dat!
Hebben jouw medewerkers een gezonde werkplek? Werken ze allemaal even veilig? En net zo belangrijk: zitten ze lekker in hun vel? Vragen waar wij het antwoord op weten.
Bij Stigas hebben we jarenlange ervaring met het zorgen voor gezonde medewerkers in agrarische en groene bedrijven. Gezonde medewerkers zorgen namelijk voor gezonde bedrijven. En gezonde bedrijven zorgen voor een gezonde sector.