Om materieel en materiaal, zoals ladders, kruiwagens, machines (o.a. de eenassige trekkers), gereedschap, takken en keien op de werklocatie te krijgen is goed vervoer van groot belang. Dit vervoer kunnen ook landbouwtrekkers en ‘Motorvoertuigen met beperkte snelheid’ zijn.
Het beladen van de aanhangwagen en bedrijfswagen (of zelfs een vaartuig) kan lichamelijk belastend zijn en gevaar veroorzaken, o.a. doordat bij het oprijden de kans bestaat dat de machine van de oprijplaten glijdt. Of er ontstaan gevaarlijke situaties bij het aan- en loskoppelen van wagens. Onvoldoende vastzetten van lading kan leiden tot schuivende of afvallende lading tijdens het rijden en bij stilstand.
Knelpunten
Beknelling bij aan- en afkoppelen van de aanhangwagen achter de diverse voertuigen.
Onbekendheid maximale maatvoering van de uitstekende lading, het maximale gewicht en de uitvoeringsvoorschriften voor de aanhangwagens achter de diverse voertuigen.
Onbekendheid met het gewicht en gewichtsverdeling.
Onbekendheid maximale maatvoering van de uitstekende lading op het voertuig.
Het kantelen- of afglijden van machines.
Onvoldoende kennis en vaardigheden voor het rijden met een aanhangwagen achter de diverse voertuigen.
De brancheafspraken
Ter voorkoming van gevaar bij aankoppelen en het laden en lossen
Werk met een aanhangwagen / bedrijfswagen die geschikt is (veilig en gekeurd) om het materieel op te rijden, of te laden en te vervoeren.
Kentekenbewijzen van auto en eventueel aanhanger zijn direct te raadplegen.
Zorg voor een visuele indicator op de kogelkoppeling die aangeeft dat de koppeling goed op de trekhaak zit.
Zorg voor transportmiddelen waarbij het op- en afrijden van machines en trekkers op een veilige wijze kan plaatsvinden. Een verlaagbare aanhangwagen heeft als voordeel dat de oprijhoek minder schuin is, waardoor veiliger, gemakkelijker en sneller op- en afrijden mogelijk is. Bovendien is het plaatsen van zware oprijplaten dan meestal niet nodig.
Overschrijd nooit het maximaal toelaatbaar gewicht van de oprijplaten. Zorg dat het maximaal toelaatbaar gewicht duidelijk aangegeven staat op de oprijplaten.
Zorg voor voldoende punten om sjorbanden en kettingen vast te zetten aan de aanhangwagen en bedrijfswagen, zodat de last kan worden vastgezet kan worden om verplaatsingen naar links of rechts, naar voor of achter, én omhoog te voorkomen.
Zorg ervoor dat de juiste sjor- of spanmiddelen worden gebruikt, en deze in goede staat verkeren (schoon, onbeschadigd, geen verf/olie/lijm/inkt resten aanwezig, niet verroest, niet vervormd).
Geef aantoonbare instructie (met een theorie- en prakijkdeel) aan medewerkers (o.a. over koppelen, laden, vastzetten en lossen) en houd toezicht op de naleving hiervan.
Zie erop toe dat complexe en/of gecombineerde ladingen altijd door minimaal 2 personen worden beoordeeld, voordat het transport begint.
Zorgen voor veilig transport van lading
Zorg voor de juiste vastzetmiddelen (sjorbanden, spankettingen en netten) om de materialen goed vast te zetten. Zorg daarbij voor voldoende bevestigingspunten aan de laadbak of laadplatform om de middelen veilig vast te kunnen zetten. Er mag niets op de weg kunnen vallen, ook niet bij het nemen van bochten of drempels of plotseling remmen.
Zorg bij aanschaf van materieel voor voldoende sjorogen aan dieplader, aanhangwagen of bedrijfswagen, maar ook voor voldoende sjorogen op het te vervoeren materieel. Raadpleeg de handleiding van de fabrikant. Houd daarbij rekening met kruislings zekeren van machines.
Gebruik afdekmiddelen (netten, zeilen) wanneer materialen kunnen wegwaaien of af kunnen schuiven / stuiteren.
Verdeel het gewicht zodanig dat de kogeldruk niet te groot of te klein is.
Zorg dat de bestuurder naast het juiste rijbewijs, ook over voldoende kennis en vaardigheid beschikt voor het rijden met het betreffende voertuig en aanhangwagen.
Zorg voor de juiste markering of verlichting als lading uitsteekt.
Scherpe of uitstekende delen (die letsel kunnen veroorzaken) en zich tot 2 meter boven het wegoppervlak bevinden moeten zijn afgeschermd.
Ter voorkoming van fysieke belasting door laden en lossen
Voorkom dat zwaar materieel of materiaal handmatig geladen moet worden, gebruik eventueel een hijsmiddel op de bedrijfswagen of aanhangwagen of til met zijn tweeën, zeker als het gewicht zwaarder is dan 23 kilo
Gebruik altijd (til)hulpmiddelen als er veel getild moet worden of materialen over een langere afstand verplaatst moeten worden.
Zorg dat medewerkers zijn geïnstrueerd over de juiste tilhouding en het voorkomen van fysieke overbelasting door het laden en lossen van aanhangwagens en bedrijfswagens.
Toelichting op de brancheafspraken
Organisatie en voorbereiding
- Maak een plan vooraf bij meerdere gecombineerde ladingen.
- Neem de tijd om ladingen goed vast te zetten.
- Zorg dat bij het op- en afrijden van de bedrijfswagen of aanhanger de oprijplaten niet te steil moeten liggen i.v.m. gevaar van kantelen of wegglijden.
- Zorg dat de aanhanger nog is aangekoppeld bij het risico van kantelen van de aanhanger of lading.
- Voorkom dat het zicht op verlichting, reflectoren en kentekenplaat door de lading op de wagen belemmerd wordt.
- Zorg dat de maximale hijslast duidelijk leesbaar is.
- Zorg dat wordt voldaan aan het Reglement Voertuigen
- De (deelbare) lading:
- mag aan de zijkanten niet meer dan 20 cm uitsteken.
- mag aan de voorzijde van de auto of aanhanger niet uitsteken.
- mag aan de achterzijde niet meer dan 1 meter uitsteken.
- mag niet hoger zijn dan 4 meter vanaf het wegoppervlak.
- mag niet scherp uitsteken.
- moet goed zijn vastgesjord; losse lading (zand, puin, et cetera) moet zijn afgedekt.
- mag het zicht van de bestuurder niet belemmeren.
- mag de bestuurder niet hinderen bij het besturen.
- mag geen reflectoren of lichten (achterlicht, remlicht, richtingaanwijzer) afdekken.
- Voor lange, ondeelbare lading geldt:
- De uitsteek van de lading achter het hart van de achterste as van bedrijfsauto’s met een toegestane maximum massa van meer 3.500 kg en aanhangwagens niet meer dan 0,5 maal de lengte van het voertuig mag bedragen, met een maximum van 5,00 meter.
- De lading aan de voorzijde van personenauto’s, bedrijfsauto’s met een toegestane maximum massa van niet meer dan 3.500 kg niet meer dan 1,00 meter voor het voertuig mag uitsteken.
- Uitstekende lading (achterzijde meer dan 1 meter) moet overdag gemarkeerd zijn met een vierkant bord (40 x 40 cm.) met diagonale rood-witte strepen.
- Uitstekende lading (achterzijde meer dan 1 meter) moet ’s nachts aan de voorzijde gemarkeerd zijn met een wit licht, aan de achterzijde met een rood licht.
- Controleer altijd of het neuswiel voldoende omhoog is gebracht voordat je weg rijdt.
Gereedschap, machines en materiaal
- Zorg dat de aanhangwagen, bedrijfswagen en dieplader afgestemd zijn op het te vervoeren materieel en materiaal. Denk aan gewicht, omvang, laden, lossen, enz. Zie de bijlage: Zekeren van zwaar materieel.
- Zorg voor een goed werkende verlichting, losbreekkabel, remmen.
- Denk aan de werking van de losbreekreminrichting of hulpkoppeling en bespreek met de medewerkers de bijlage losbreekkoppeling of hulpkoppeling aanhangwagen.
- Zorg voor een stroef oppervlak van de aanhanger, of gebruik antislip-matten.
- Zorg voor spanbanden en / of spankettingen die voldoende sterk genoeg zijn voor de vast te zetten lading. Zie de bijlage spankettingen
- Zorg voor periodiek controle / keuring van de arbeidsmiddelen zoals aanhangwagen, bedrijfswagen, spanbanden en -kettingen.
- Zorg dat de trekhaken van de bedrijfswagens op een uniforme hoogte zijn gemonteerd. Denk er aan bij aanschaf van een nieuwe bedrijfswagen.
- Zorg dat de lading het laadvermogen van auto en/of aanhangwagen niet overschrijdt.
- Zorg dat materieel over sjorogen beschikt om deze goed vast te kunnen zetten.
- Het verdelen van de lading. Het goed verdelen van de lading is belangrijk voor een goed en comfortabel rijgedrag en de veiligheid. Door een onjuiste kogeldruk of onjuiste plaatsing van het zwaartepunt kan het trekkend voertuig onbestuurbaar worden. Gevolg kan zijn dat de combinatie gaat scharen, waarbij ook andere weggebruikers betrokken kunnen raken. De schade is vaak enorm. Daarom is het belangrijk om de lading goed te verdelen over het laadoppervlak. Plaats dus niet alles achter of vooraan of links of rechts, maar verdeel het gewicht en voorkom dat de lading kan gaan schuiven bij plotseling remmen, uitwijken, etc.
Opleiding en instructie
- Geef aantoonbaar instructies over de risico’s en de maatregelen van het:
- op- en afrijden van machines (o.a. de eenassige trekker) en trekkers.
- laden en lossen van materiaal en materieel.
- zekeren, sjorren of afdekken van materiaal en materieel.
- vervoer van materiaal en materieel.
- Gebruik daarbij de tekst van deze catalogus, inclusief de bijlagen.
- Geef aanvullende instructies als het werk afwijkt van de standaardwerkzaamheden
Wat je verder nog moet weten
- Bij het op- en afrijden van de bedrijfswagen of aanhanger mogen de oprijplaten niet te steil zijn, omdat een machine dan achterover kan kantelen.
- Raadpleeg de gebruikshandleiding voor de maximale hellingshoek. Bij de meeste machines is dit 15 graden, dat wil zeggen dat over een lengte van 100 cm de platen maximaal 27 cm op mogen lopen.
- Rij rustig de platen op met de gashendel op half gas. Let bij rups aangedreven voertuigen goed op als de machine op het kantelpunt bovenaan de aanhanger komt. Door te ruwe bediening kan de machine naar links of rechts schieten.
- Zorg dat aslasten en maximale massa van het voertuig niet worden overschreden. Aan de hand van onderstaande tabel kunt u nagaan hoeveel een kubieke meter ongeveer weegt.
Wat weegt ongeveer een kubieke meter?
| materiaal | gewicht per m3 |
| zand (vochtig) | 1800 kg |
| zand (droog) | 1600 kg |
| natuursteen | ca. 2500 kg |
| waalsteen en klinkers | 1700-1900 kg |
| basaltsteen | 2900 kg |
| inlands hout | 500-1000 kg |
| hardhout | 750-1500 kg |
- Afhankelijk van de maximale massa van de aanhangwagen gelden eisen voor hulpkoppeling of losbreekreminrichting. Deze zijn vermeld in de bijlage Losbreekkoppeling of hulpkoppeling aanhangwagen.
- Hoe voorkom ik verlies van lading? Kies voor de juiste middelen om de lading vast te zetten of af te dekken.
| Bijvoorbeeld | Gebruik | Opmerking |
| Zand, grond, grind | Afdekzeil | Zeil mag niet klapperen |
| Bladeren, takken, stenen, tegels | Net | Bij kans op schuiven combineren met spanbanden |
| Ladder, planken | Spanband of sjorband | |
| Minigraver, shovel | Spankettingen en spandbanden |
Voorkom schuiven in lengte- en breedterichting door kruislings te zekeren. Voorkom knikken, zwenken van bewegende delen. Zie bijlage voor sterkte-eisen en voor Zekeren van zwaar materiaal |
Checklist
Heb je vragen of nog extra hulp nodig?
Een gezond bedrijf. Zo doe je dat!
Hebben jouw medewerkers een gezonde werkplek? Werken ze allemaal even veilig? En net zo belangrijk: zitten ze lekker in hun vel? Vragen waar wij het antwoord op weten.
Bij Stigas hebben we jarenlange ervaring met het zorgen voor gezonde medewerkers in agrarische en groene bedrijven. Gezonde medewerkers zorgen namelijk voor gezonde bedrijven. En gezonde bedrijven zorgen voor een gezonde sector.
