Algemeen

• Als onderdeel van de RI&E, nagaan of potentiële bronnen van legionella aanwezig zijn, die kunnen bijdragen aan de groei en verspreiding van legionellabacteriën. Voorbeelden van dergelijke bronnen zijn:
  • Specifieke temperaturen die gunstig zijn voor de groei van legionella;
  • Het gebruik van proceswater (zoals brandhaspels, hogedrukreinigers, of nood- en oogdouches);
  • De vorming van biofilm in waterleidingen en reservoirs;
  • Aanwezigheid van dode stukken in leidingen waar water kan stagneren; 

• Als één of meer van de hierboven genoemde bronnen aanwezig zijn en waterverneveling plaatsvindt,  nader onderzoek uitvoeren naar mogelijke risico’s en indien nodig een legionellabeheersplan opstellen Besteed dit uit aan een gecertificeerde (BRL 6010) organisatie. Zie toelichting op de maatregelen welke informatie een legionellabeheersplan moet bevatten. 

• Medewerkers over legionella voorlichten: 
  • De mogelijke gevaren voor de gezondheid 
  • De te treffen voorzorgsmaatregelen om blootstelling te voorkomen.
  • Het eventueel dragen en gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen (adembescherming P3-SL). 
  • Het herkennen van klachten en wat te doen bij klachten. 

Niveau 2: collectieve maatregelen

• Zorg voor een veilige aansluiting door de waterleiding aan te sluiten volgens NEN 1006.
• Voorkom de vorming van een biofilm (laagje bacteriën aan de wanden) door bijvoorbeeld het toepassen juiste (gladde) materialen, het installeren van filters en zeven en het uitvoeren van chemische handelingen met chloor of andere desinfectiemiddelen 
• Vermijd dode leidingen en andere niet doorstroomde installatiedelen door alle leidingen stromend aan te sluiten met een volgorde van tappunten zodanig dat minimaal 1 keer per week het totale net wordt ververst
• Installeer mengkranen die warm- en koud water uitsluitend op het tappunt mengen, voorkom mengwaterleidingen
• Plaats een afsluiter bij elke aftakking van de hoofd- of schachtleiding 
• Demonteer afgedopte en niet gebruikte leidingdelen (tappunten) tot aan de hoofdleiding en vervang het T-stuk.
• Zorg dat warmwater- en warmwatercirculatieleidingen zo worden aangelegd dat ze goed bereikbaar en vervangbaar zijn.
• Voorkom indien mogelijk dat de watertemperatuur tussen 20 en 45°C komt door het water te koelen tot onder 20 C of te verwarmen tot boven 60C. Dit kan onder meer worden bereikt door temperatuurregelaars of thermostaten te gebruiken, die automatisch het koel- of verwarmingssysteem aansturen op basis van de watertemperatuur.  Zorg ervoor dat leidingwater niet opwarmt door deze niet naast een warmwaterleiding of verwarmingsbuizen (hotspots) te plaatsen, of door leidingen goed te isoleren. Ook moeten andere warmtebronnen zoals direct zonlicht vermeden worden, zodat er geen ongewenste opwarming plaatsvindt.

Aanvullende maatregelen bij het gebruik van een hogedrukreiniger:

• Controleer regelmatig de waterkwaliteit van het water dat wordt gebruikt om de watertanks van de hogedrukreiniger te vullen op de aanwezigheid van legionella en behandel het indien nodig.
• Gebruik watertanks die zijn ontworpen voor veilige opslag en die gemakkelijk te reinigen. Vermijd het gebruik van oude, vervuilde of beschadigde tanks.
• Verminder de vorming van nevel door, indien geschikt voor de specifieke reinigingstaak, te werken met bijvoorbeeld een lagere druk en/of door gebruik te maken van de juiste accessoires. Sommige mondstukken zijn ontworpen om de waterstraal te verspreiden en kunnen meer nevel veroorzaken, terwijl andere mondstukken een gerichte en krachtige straal produceren. 
• Onderhoud, reinig en desinfecteer de watertanks en alle componenten van de hogedrukreiniger volgens de aanbevolen procedures.
• Gebruik de hogedrukreiniger niet als het water of de apparatuur niet schoon is.  
• Zorg voor voldoende ventilatie om waternevel af toe voeren. 

Aanvullende maatregelen voor een waterleidinginstallatie:

• Spoel alle leidingen minimaal wekelijks vijf minuten met water door (vooral niet-wekelijks gebruikte douches, zoals nood- en oogdouches). Dit vastleggen in een schema en hierop toezien. Plaats indien mogelijk de douchekop hierbij in volgelopen emmer om verneveling te voorkomen.
• Sluit niet of zelden gebruikte douches af en beperk het aantal douches, zodat je zeker weet dat de aanwezige regelmatig worden gebruikt.  
• Gebruik een legionella douchekop: door het aanbrengen van een legionella douchekop wordt het water uit de waterleiding direct gefilterd.

Niveau 3: individuele maatregelen

• Beperk het aantal blootgestelde medewerkers door ervoor te zorgen dat testen, inspecties, onderhoud en reiniging van potentiële legionellabronnen buiten werktijden worden uitgevoerd. 

Niveau 4: persoonlijke beschermingsmiddelen

• Bij bovenstaande preventieve maatregelen zijn persoonlijke beschermingsmiddelen in principe niet noodzakelijk.
• Wanneer dit niet kan worden gewaarborgd: draag adembescherming met P3-filter SL (Solids en Liquids = vaste deeltjes en vloeistoffen). Dat kan onder meer nodig zijn bij het onderhoud en testen van legionellabronnen zoals nood- en oogdouches en het blussen met water dat niet gegarandeerd legionellavrij is.