Zeugen vertonen moedergedrag door hun biggen te beschermen. Vooral de eerste dagen na het werpen zijn ze zeer alert. Onrust kan dan gemakkelijk leiden tot stress, met als gevolg: doodliggen of doodtrappen van de biggen of bijten naar de verzorger. Een beer is van nature onbetrouwbaar en kan een varkensverzorger aanvallen en verwonden. Varkens hebben van nature de neiging om te wroeten, kauwen en bijten. In sommige situaties kan dit leiden tot een gevaarlijke situatie voor de verzorger.
Wat is de gewenste situatie?
De verzorger raakt niet verwond door een varken.
Maatregelen
Wees voortdurend voorbereid op het gedrag van varkens.
Treed rustig op.
Geef voorlichting en instructie over de interactie van mens en dier en de juiste benadering van varkens.
Meld het aan collega's als er gewerkt wordt in risicosituaties (stallen met grote groepen dieren in groepshuisvesting).
Fok en selecteer beren op een rustig karakter.
Houd bij betreden van de berenstal altijd een hulpmiddel in de hand voor mogelijke verdediging.
Checklist
Toelichting op de maatregelen
Organisatie en voorbereiding
- Zorg dat medewerkers die alleen werken een voorziening (bijvoorbeeld een mobiele telefoon) bij zich dragen. Zo kunnen zij alarm slaan en kan er ingegrepen worden wanneer zij in nood zijn of onwel worden.
- Bedenk dat varkens groepsdieren zijn. Ze reageren als groep als iemand een big of varken probeert 'aan te vallen'. De gezamenlijke groep neigt naar vluchten of verdedigen en kan kiezen voor de aanval. Een negatieve interactie tussen mens en varken kan resulteren in angst voor een specifieke verzorger en voor mensen in het algemeen. Deze angst kan gevolgen hebben voor de productiviteit en kan het welzijn van het dier schaden. De angst voor mensen kan ervoor zorgen dat de varkens minder gemakkelijk worden om mee om te gaan. En dat is weer van invloed op het menselijk gedrag.
- Bedenk dat waardering van de dieren, het werk en de mate van gewaardeerd worden een positieve invloed hebben op de houding van de verzorger en dus op zijn gedrag richting de varkens.
- Als er gewerkt wordt in de leefruimte bij groepshuisvesting: sluit de zeugen, de beer of zwaardere vleesvarkens tijdelijk buiten. Praktisch betekent dit daar voorzieningen voor nodig zijn als automatisch opsluiten, afscheiden of een vluchtvoorziening. Teveel hekwerk kan echter weer een hogere lichamelijke belasting voor de varkensverzorger betekenen. En dat maakt het moeilijker om snel te ontsnappen als de omstandigheden daar om vragen.
- Binnen familiestalsystemen met zeugen in groepshuisvesting: waak voor agressie van zeugen ten opzichte van de verzorger. Bedenk dat zeugen veel situaties als ongewoon kunnen ervaren. Het risico op letsel bij dit stalsysteem is hoog.
Heb je vragen of nog extra hulp nodig?
Een gezond bedrijf. Zo doe je dat!
Hebben jouw medewerkers een gezonde werkplek? Werken ze allemaal even veilig? En net zo belangrijk: zitten ze lekker in hun vel? Vragen waar wij het antwoord op weten.
Bij Stigas hebben we jarenlange ervaring met het zorgen voor gezonde medewerkers in agrarische en groene bedrijven. Gezonde medewerkers zorgen namelijk voor gezonde bedrijven. En gezonde bedrijven zorgen voor een gezonde sector.
