Wie voor langere periodes vaak aan trillingen wordt blootgesteld kan gezondheidsklachten krijgen of zelf arbeidsongeschikt worden.

Wat voor soorten trillingen zijn er?

• Trillingen die via de handen en de armen worden overgedragen, de zogenaamde hand-arm trillingen. Vooral handgedragen machines zoals bladblazers, motorkettingzagen, bosmaaiers veroorzaken deze trillingen. Ook worden trillingen naar de handen en armen overgedragen via het stuur van bijvoorbeeld een trekker of grasmaaier.
• Trillingen die via de voeten of het zitvlak worden overgedragen, de zogenaamde lichaamstrillingen. Met deze trillingen heeft u vooral te maken bij het rijden op trekkers en op andere zelfrijdende machines.

Wat voor invloed hebben trillingen op mijn gezondheid?

• Bij hand-armtrillingen zijn de eerste verschijnselen witte of dode vingers bij kou. Ook tintelingen en een doof gevoel in de vingers kunnen het gevolg zijn van langdurige blootstelling aan hand-armtrillingen.
• Bij langdurige blootstelling aan lichaamstrillingen kunnen rugklachten ontstaan of bestaande rugklachten verergeren.
• Of en wanneer gezondheidsklachten ontstaan is afhankelijk van veel factoren. Hoe lang en hoe vaak wordt u blootgesteld aan trillingen? In welke houding werkt u? Werkt u in de kou? Welke werkzaamheden doet u nog meer? En is daarbij ook sprake van trillingen?

De praktijk: welke werkzaamheden kunnen gezondheidsklachten veroorzaken?

• Uitslepen van stammen uit het bos met een trekker.
• Rijden met trekkers over een ongelijke ondergrond (klinkerwegen, gras- en bouwland).
• Maaien van plantsoenen.
• Rijden met een heftruck over een niet vlakke ondergrond.
• Werken met een motorkettingzaag, heggenschaar, bladblazer en bosmaaier.
• Meer dan 1 uur per dag spuiten met een (gangbare) hogedrukspuit.
• Langdurig knippen met een handschaar.

Wat kan ik doen om gezondheidsschade door trillingen te voorkomen?

• Zorg dat u in een goede conditie verkeert.
• Wissel de werkzaamheden waarbij sprake is van schadelijke trillingen zoveel mogelijk af met andere werkzaamheden.
• Beperk, als het kan, de werkzaamheden tot maximaal vier uur per dag. Is dit niet mogelijk, beperk de werkzaamheden dan tot maximaal twee of drie dagen per week.
• Wissel werkzaamheden niet af met andere werkzaamheden waarbij sprake is van dezelfde trillingen (bijvoorbeeld werken met motorkettingzaag afwisselen met het werken met een bladblazer). Dan is het beter om werkzaamheden met hand-armtrillingen af te wisselen met werkzaamheden met lichaamstrillingen.
• Onderhoud de machines goed en besteed ook aandacht aan trillingdempende onderdelen zoals veren, dempers en rubbers.
• Het effect van hand-armtrillingen wordt vergroot bij koud weer. Draag daarom bij koud weer handschoenen.
• Vraag bij de aanschaf van nieuwe machines naar de trillingsbelasting. Nieuwe machines moeten aan de hiervoor geldende normen voldoen. Voor machines van vóór juli 2007 geldt een overgangstermijn. Wel moeten bij de oudere machines maatregelen worden genomen om de trillingsbelasting zoveel mogelijk te verminderen.
• Pas bij rijdende machines, zoals trekkers en heftrucks, de snelheid aan op de ondergrond.
• Zorg bij rijdende machines dat de dempingseigenschappen van de stoel zijn afgestemd op de trillingseigenschappen van de machine. Een goede stoel op een goede trekker is niet altijd een goede combinatie en kan zelfs leiden tot een verhoging van de trillingsblootstelling in plaats van een verlaging.
• Loop niet onnodig met stationair draaiende machines; de trillingsbelasting van stationair draaiende machines leidt tot een verhoging van de trillingsbelasting.
• Wissel eventueel af tussen de linker- en de rechterhand.

Hoe kan ik testen of ik gezondheidsrisico’s loop?

Stigas heeft een zelftest ontwikkeld om mogelijke gezondheidsklachten als gevolg van trillingen op te sporen. Doe de test en u weet snel of u risico loopt.

Ik heb te maken met trillingen en heb klachten. Wat moet ik doen?

Maak dan een afspraak met uw bedrijfsarts voor het preventiespreekuur. Deze kan nagaan of er klachten ontstaan en advies geven hoe erger te voorkomen.

Aanvullende aanbevelingen per machine

Landbouwtrekkers
Gebruik bij het uitslepen van stammen een forwarder.

Heftrucks

• Zorg voor een zo vlak mogelijke ondergrond.
• Schaf als hier dagelijks langdurig gebruik van wordt gemaakt een heftruck aan met demping in de vooras. Dit vermindert de blootstelling aan hand-armtrillingen via het stuur.
• Voer de werkzaamheden rustig uit. Haastige uitvoering leidt tot een verhoging van de blootstelling aan trillingen.

Maaien van plantsoenen

• Rem rustig en trek rustig op.

Hogedrukspuiten

• Gebruik een hogedrukspuit die voorzien is van een accumulator, fingertiphandgreep, een rechte spuitlans en een uitgebalanceerde roterende nozzle of breedstraalnozzle.
• Let bij nieuwbouw en verbouw op de reinigbaarheid van de gebruikte materialen, constructies en ruimtes.
• Begin voor het reinigen met inweken. Gebruik eventueel inweekmiddelen en/of warm water.
• Voor vooral grotere bedrijven kan het aantrekkelijk zijn om een schoonmaakrobot aan te schaffen.

Motorkettingzagen

• Werk maximaal twee dagen per week met een motorkettingzaag.
• Zorg dat de kam contact heeft met de stam. De blootstelling kan hierdoor met 10 – 25 % verminderen.
• Werk zoveel mogelijk met een trekkende ketting. Werken met een duwende ketting (van onder naar boven bij het snoeien) leidt tot een hogere blootstelling.
• Zorg voor een scherpe ketting.
• Werk niet onnodig met een zware motorkettingzaag.
• Laat de machine het werk doen en houd de handvaten niet te krachtig of krampachtig vast. Dit leidt waarschijnlijk tot een hogere blootstelling.
  Snoeischaren
• Gebruik bij langdurige snoeiwerkzaamheden (meer dan 1 uur per dag) bij voorkeur een elektrische snoeischaar en eventueel een pneumatische snoeischaar.
• Werk nooit langer dan 1 uur per dag met een handsnoeischaar.