Rookvrije werkplek

Stigas heeft materialen verzameld die bedrijven kunnen helpen hieraan bij te dragen en aan de nieuwe regelgeving te voldoen. Je vindt ze op deze pagina. 

Wettelijk kader Rookvrije werkplek

Per 1 januari 2022 zijn de rookruimtes in alle (semi-) publieke, openbare en bedrijfsgebouwen gesloten. Dat is een van de afspraken in het Nationaal Preventieakkoord.

Die afspraak geldt dus ook voor bedrijven en instellingen. Maar er is meer…

Recht op een rookvrije werkplek

Je medewerkers hebben recht op een rookvrije werkplek. Hier ben je als werkgever verantwoordelijk voor. Dat betekent dat er een rook(vrij)beleid moet zijn, passend bij de regels die vanaf 1 januari 2022 zullen gaan gelden.

Als werkgever moet je vanaf dan werkwijzen, regels en procedures vaststellen voor een rookvrije werkplek. Rookruimten moeten op 1 januari gesloten zijn en het is vanaf dan verboden te roken op alle werkplekken, dus ook in cabines van machines en buiten op plaatsen waar gewerkt wordt. Bovendien moet je als werkgever je medewerker aanspreken en handhaven wanneer het rookverbod overtreden wordt.

Je hebt als werkgever echter geen zeggenschap over het roken in een (niet doorbetaalde) pauze. Of over het roken buiten het bedrijfsterrein.

Moet jullie rookvrijbeleid opgesteld of aangepast worden?

Dan zijn er twee dingen waarmee je rekening moet houden:

  • Je moet het beleid motiveren aan de hand van zwaarwegende bedrijfsbelangen. Dat betekent dat het belang van jullie bedrijf groter moet zijn dan het belang van de medewerker. Een gezonde en rookvrije werkplek is al snel een zwaarwegend bedrijfsbelang.
  • Beschikt je bedrijf over een ondernemingsraad (OR) dan moet het in te voeren beleid vooraf met hen afgestemd zijn. De OR heeft namelijk instemmingsrecht. Instemmingsrecht is altijd nodig wanneer je personele regelingen of arbeidsomstandigheden wilt vaststellen of wijzigen. Rookbeleid valt hieronder.

Effectieve aanpak

Een effectieve aanpak bestaat uit meerdere stappen

Stap 1 - Communicatie over het ‘waarom’ en ‘hoe’ van de veranderingen
Stap 2 - Het inrichten van de werkomgeving
Stap 3 - Het bieden van ondersteuning bij het stoppen met roken
Stap 4 - Werkafspraken vastleggen
Stap 5 - Voortgang monitoren, evalueren en waar nodig aanpassen

Stap 1 - Communicatie over rookvrij werken

Communiceren over wat per 1 januari 2022 wel en niet mag op en rond het werk moet zorgvuldig gebeuren wil je je medewerkers hierin meekrijgen. De precieze afspraken over rookpauzes en plaatsen waar wel en niet gerookt mag worden (buiten de werkplek) verschillen natuurlijk per organisatie. Voor de communicatie zijn wel een aantal algemene richtlijnen te geven:

  • Kies een positieve insteek en richt je op goed werkgeverschap
  • Het is een goed idee om de volgende zaken te benadrukken: het faciliteren van een gezonde leefstijl en het beschermen van de werknemers, de maatschappelijke impact, het goede voorbeeld geven, een aantrekkelijke gezonde werkomgeving bieden.
  • Spreek niet over een rookverbod, maar leg de nadruk op rookvrij werken. Vermijd waar mogelijk negatieve woorden zoals ‘verbod’ en ‘anti-roken’. Gebruik positieve woorden als: rookvrij, beschermen, gezonde leefstijl, in goede gezondheid leven tot ver na je pensioen, goede voorbeeld, Rookvrije Generatie, ons bedrijf en roken passen niet bij elkaar, maatschappelijke impact, maatschappelijk verantwoord ondernemen, roken niet langer faciliteren, rokers helpen om te stoppen, elkaar ondersteunen en aantrekkelijke gezonde werkomgeving.
  • Deel feiten en ‘wist-je-datjes’ 
  • Vertel en laat zien waarom roken zo slecht is en wat de gevolgen ervan zijn. Deel juist ook wat stoppen met roken doet voor je gezondheid.
  • Zorg dat iedereen op de hoogte is 
  • Niet alleen de eigen medewerkers moeten de nieuwe regels kennen. Ook klanten, leveranciers en bezoekers moeten worden bijgepraat, bijvoorbeeld via een nieuwsbrief. 
  • Informeer sollicitanten al tijdens de werving en selectie dat je bedrijf rookvrij is, maar let op:  discriminatie op rookstatus is niet toegestaan. Het is niet toegestaan om sollicitanten te vragen of ze roken, je mag wel expliciet vermelden dat roken niet is toegestaan onder werk en op het terrein. 
  • Breng geen rookwaren in beeld
  • Vermijd in de communicatie het gebruik van afbeeldingen van sigaretten of andere rookwaren. Er is een positief Rookvrij-beeldmerk beschikbaar dat (onder voorwaarden) gratis kan worden gedownload om te gebruiken in plaats van het oude rookverbodsteken. https://rookvrijegeneratie.nl/gebruik-beeldmerk/ 

Meer informatie voor werkgevers https://www.rookvrij.nl/ 
 

Terug omhoog

Stap 2 - Het inrichten van de werkomgeving

  • Bordjes of andere aanduidingen geven aan dat het terrein en wagenpark rookvrij is. Denk aan: de entree(s), de parkeerplaats en fietsenstalling, terras, tuin, oprijlaan, de garages, alle bedrijfswagens en eventuele leaseauto’s
  • Er is binnen geen rookruimte aanwezig en ook niet buiten waar gewerkt wordt. Reeds aanwezige rookvoorzieningen op die plekken worden weggehaald of aangepast.
  • Je kunt een stapje verder gaan door actief op te treden tegen verzamelplaatsen en voorzieningen in de openbare ruimte.
  • Voor meer informatie over beschut roken op het buitenterrein, zie NVWA

Terug omhoog

Stap 3 - Het bieden van ondersteuning bij het stoppen met roken

  • Bied medewerkers die willen stoppen met roken actief een Stoppen-met-Roken cursus aan. Zorgverzekeraars bieden deze vaak kosteloos aan. De bijdrage i.h.k.v. het verplicht eigen risico is voor deze ondersteuning
  • Medewerkers die niet willen stoppen met roken actief ondersteund om niet te roken tijdens werktijd
  • Om de kans op succesvol stoppen te vergroten is goede begeleiding een pre. In het handboek/stappenplan van https://rookvrijegeneratie.nl/download-toolkit-rookvrij-werken/ (complete versie) is een overzicht van bewezen effectieve Stoppen-Met-Roken (SMR) aanbieders vermeld. Zij kunnen je ook ondersteunen in de voorbereidingen en informatiesessies. De cursussen worden vergoed uit het basispakket zorgverzekering. Er hoeft geen eigen risico betaald te worden.

Tips voor werknemers die met roken willen stoppen 
https://www.ikstopnu.nl/ 
Speciaal voor rokende ouders https://rookvrijegeneratie.nl/wat-jij-kunt-doen/alleen-of-samen/tips/stoppen-met-roken/ 

Meer informatie voor werkgever: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/roken/vraag-en-antwoord/kan-ik-hulp-krijgen-als-ik-wil-stoppen-met-roken 

Tip: vraag je medewerkers mee te denken over de invulling van het programma Rookvrij werken. 
 

Terug omhoog

Stap 4 - Werkafspraken vastleggen

  • Leg de nieuwe afspraken in een protocol en/of personeelshandboek vast
  • Vul ook het bedrijfsreglement aan met eventueel een statement op de website en intranet. 
  • Heeft jouw bedrijf een personeelsvertegenwoordiging (PVT) of ondernemingsraad (OR)? Betrek hen bij dit proces.

Voorbeeldteksten voor reglement en externe communicatie  
 

Terug omhoog

Stap 5 - Voortgang monitoren, evalueren en waar nodig aanpassen

Bespreek en evalueer, zeker in de beginperiode, hoe het naleven van de afspraken verloopt. 
Stel sancties vast die het bedrijf oplegt in gevallen waarin de regels overtreden worden. Neem deze sancties op in het reglement en let daarbij op de volgende punten:

  • Bij welk gedrag legt het bedrijf een sanctie op?
  • Welke sancties zijn er?
  • Staan de sancties in verhouding tot de ernst van het ongewenste gedrag?
  • Wie legt de sancties op?
  • Wie toetst of de sanctie in proportie is en wordt nageleefd of opgevolgd?
  • Als aan een sanctie een tijdslimiet verbonden is, hoelang duurt die dan?

Meer informatie?

Terug omhoog

Tot slot: feiten en cijfers roken op de werkvloer

Iedereen weet dat roken ongezond is. Wanneer je rookt, vergroot je de kans longaandoeningen, longkanker en de kans op hart- en vaatziekten. Toch rookt een kwart van alle medewerkers nog regelmatig. In de Tabaks- en Rookwarenwet staat dat medewerkers recht hebben op een rookvrije werkplek. Als werkgever ben je hier verantwoordelijk voor en moet je er voor zorgen dat deze wet nageleefd wordt. 

Een paar cijfers :

  • Ongeveer een kwart van de Nederlandse medewerkers rookt.  
  • 42% van de niet-rokers ondervindt hinder van passief roken (meeroken met rokers) op het werk.
  • De kans dat rokers tussen hun 45e en 65e overlijden is drie keer zo groot als mensen die nooit gerookt hebben. 
  • Rokers hebben een hoger ziekteverzuim dan niet-rokers. Rokers melden zich namelijk per jaar 2, dagen meer ziek dan niet-rokers. Dat is al gauw € 700.
  • Twee dagelijkse rookpauzes van 5 minuten kosten het bedrijf al snel een hele werkweek per jaar.  

Download onze factsheet over roken

Meer informatie?