Maandag 8 juli 2024 Nieuws

7 belangrijke tips voor werk aan de lopende band (of werktafel)

Klachten aan nek, schouders, armen en rug zijn nog steeds de meest voorkomende verzuimoorzaken in de agrarische en groene sector. Werk aan de lopende band kan een rol spelen bij het ontstaan van fysieke klachten, kan klachten verergeren en in stand houden. Uit onderzoek blijkt dat aanpassingen in het werk klachten kunnen voorkomen of verminderen. In dit artikel geven we praktische tips hoe je daarmee aan de slag kunt, naar aanleiding van praktijkonderzoek binnen de open teelten dat we recentelijk uitvoerden.

Met werk aan de lopende band bedoelen we, voor een groot deel, ook het werk aan een werktafel. Voor de leesbaarheid van dit artikel spreken we hierna alleen nog over de lopende band. 

Tip 1:   Nader inzicht in de fysieke belasting

Voordat je aan de slag kunt is het van belang om te weten wat de belasting is van je medewerkers. Door te weten wat de aandachtspunten in het werk zijn, kun je gerichter maatregelen inzetten. De volgende vormen van fysieke belasting maken het werk aan de lopende band fysiek belastend:

  • Langdurig staan of langdurig zitten
  • Repeterende bewegingen 
  • Ongunstige houdingen zoals: 
    o    ver reiken 
    o    houding van de arm, hand, pols
    o    houding van het hoofd, nek, en de schouder(s)
    o    draaiing van de romp

Hoe pak je het aan?

In veel gevallen heeft het tempo van de lopende band invloed op de ervaren werkdruk. Ook het koppelen van een beloning aan de productie kan invloed hebben op het werktempo en levert daarmee meer belasting op. Werkdruk kan ook een effect hebben op de spierspanning. Verder zijn extra belastende factoren:

  • klimaatomstandigheden (zoals hitte/kou/temperatuurwisselingen)
  • lawaai
  • onvoldoende licht
  • blootstelling aan stof

Tip 2: Is een andere werkwijze mogelijk?

Bekijk of een andere werkwijze mogelijk is. Bijvoorbeeld door het automatiseren van sorteerwerkzaamheden met behulp van cameratechniek. Wees er wel alert op dat het eventueel resterende werk niet opnieuw plaatsgebonden of te eenzijdig wordt qua belasting.

Tip 3: Optimale werkplek

Als de werkplek niet goed is ingericht, is de kans op klachten groter. Bij een optimale werkplek is er sprake van:

  • Mogelijkheid om werkhoogte aan te passen. Het doel is de juiste werkhoogte voor elke werknemer met een voldoende groot en vlak sta-vlak. Als de werkhoogte niet aangepast kan worden, gebruik dan een veilige verhoging/plateau. 
  • Mogelijkheid om staan en zitten af te wisselen.
  • Voldoende beenruimte bij zowel zittend als staand werk. Gebruik bij zittend werk, indien nodig, een zadelkruk als er onvoldoende beenruimte is. (Kijk hier voor meer info: https://www.ergonomiesite.be/ergonomische-ontwerprichtlijnen/)
  • Stel bij staand werk een verhoging beschikbaar om afwisselend op te steunen met de voeten. 
  • Zorg voor voldoende bewegingsruimte rond de werkplek. Denk hierover na bij ontwerp van een werkplek.
  • Voorkom ver reiken. (Kijk hier voor meer info: 
    https://www.ergonomiesite.be/ergonomische-ontwerprichtlijnen/)
  • Voorkom (indien aanwezig) trillingen 
  • Klimaat hoort ook bij een optimale werkplek, dus voorkom tocht of kou. Voorkom staand werk op een koude vloer.
  • Zorg voor goed licht op het werk. Zie daarvoor ook de arbocatalogustekst over licht en verlichting. 

Tip 4: Voldoende afwisseling 

Afwisseling is een goede manier om spieren minder eenzijdig te belasten. Ook bij een goede werkhouding is afwisseling van belang. 

Er zijn verschillende manieren om te zorgen voor afwisseling in het werk, denk daarbij onder meer aan:

  • Wissel staan en zitten regelmatig af. Een richtlijn is: maximaal 5 uren per dag en 2 uren aaneen zitten en maximaal 4 uren per dag en 1 uur aaneen staan.
  • Wissel het werk aan de band af met werkzaamheden die een lagere of andere belasting vragen. Denk aan:
    o    wisselen van werkplek
    o    wisselen met andere uitvoerende taken (voorbereiding/verwerking)
    o    wisselen tussen taakniveaus indien mogelijk (bijvoorbeeld coördinerende taken)
  • Wissel de plek aan de band af: aan het begin en eind en links en rechts.
  • Zorg voor voldoende pauzes en daarnaast ook voor korte herstelmomenten tijdens het werk, waarin andere bewegingen gemaakt worden (denk ook aan rekken en strekken en even lopen).
    lees meer: https://www.stigas.nl/agroarbo/akkerbouw-en-vollegrondsteelt/kortcyclisch-werk-en-repeterende-handelingen/)

Tip 5: Goede instructies en toezicht

Werknemers zijn zich vaak niet bewust van de lange termijn risico’s van fysieke belasting. Het is daarom belangrijk uit te leggen waarom bepaalde maatregelen nodig zijn. Vaak zien we dat leidinggevenden vooral instructies geven op het gebied van veilig werken en wat nodig is voor de productie. Er wordt minder aandacht besteed aan gebruik van hulpmiddelen en een goede werkhouding. Als je de verantwoordelijkheid hiervoor bij de medewerker neerlegt, verhoogt dat het risico op gezondheidsklachten en verzuim.

  • Geef als leidinggevende duidelijke instructies over het gebruik van hulpmiddelen en werkhoudingen. Denk hierbij aan middelen zoals een sta-verhoging, sta-mat, voetensteun en dergelijke. En denk ook aan goed onderhouden gereedschap waardoor het werk als gevolg van onvoldoende onderhoud niet onnodig zwaarder wordt. 
  • Weerstand van werknemers zelf tegen afwisseling of taakroulatie kan een belemmering zijn om het door te voeren. Zorg voor een bedrijfsvisie hierover en begeleid leidinggevenden en werknemers bij de invoering hiervan.  
  • Houd toezicht op de afspraken en coach medewerkers tijdens het werk.  

Tip 6: Stel kleding beschikbaar om warm te blijven

Als gewerkt wordt bij koudere temperaturen, voorzie de medewerkers dan van passende  werkkleding.

Heeft een medewerker fysieke klachten aan rug of benen? Kijk dan ook eens naar de schoenen die de medewerker draagt. Deze kunnen ook mogelijke klachten veroorzaken of verergeren. 

Tip 7: Voorkom en verminder klachten 

Wees alert of medewerkers een te zware belasting en klachten ervaren. Bijvoorbeeld als je met ze in gesprek bent, maar bijvoorbeeld ook naar aanleiding van de werknemersvragenlijst in de RIE of een Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Bied een werkplekonderzoek aan om na te gaan waar klachten vandaan komen en hoe deze te voorkomen of verminderen zijn.
Lees hier meer over het werkplekonderzoek >>
 

BONUSTIP
Speciaal voor (anderstalige) medewerkers is er de infokaart Werken aan de lopende band. Hierin staan de belangrijkste tips op een rij. Dit is een geheugensteuntje voor de medewerkers.
 

Meer weten? Meer informatie over fysieke belasting en richtlijnen staat in de arbocatalogus voor jouw sector.  


Fysieke belasting experts bij Stigas, Marcel van Diepen, Roel de Backer en Olaf Kuijk hebben in het kader van de MDIEU regeling (een subsidie vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid), praktijkonderzoek uitgevoerd bij bedrijven. Hierbij is o.a. gekeken naar werk aan de (lopende) band. In een reeks artikelen delen wij de geleerde lessen van dit onderzoek. Meer weten? Neem contact op met: marcel.van.diepen@stigas.nl, roel.de.backer@stigas.nl of olaf.kuijk@stigas.nl.