Veel zelfstandigen zijn tevreden met hun werkomstandigheden, ze zeggen de Arboregels te kennen en de verantwoordelijkheid te nemen voor de veiligheid en gezondheid van zichzelf en eventuele werkenden in hun bedrijf. In de praktijk blijkt echter vaak sprake te zijn van risicoblindheid, waardoor risico’s vaak niet of onvoldoende te worden onderkend, en bestaat er nog veel onduidelijkheid over de wettelijke verplichtingen. Dat blijkt uit een onderzoek dat in 2020 door onderzoeksbureau ‘De Beleidsonderzoekers’ in opdracht van Stigas is uitgevoerd.

Een groot deel van de werkenden in de agrarische en groene sector werkt als zelfstandig ondernemer, hetzij in hun eigen bedrijf hetzij als zzp’er in de dienstverlening. Voor veel zelfstandigen is de zorg voor veilig en gezond werken minder vanzelfsprekend dan voor bedrijven met personeel in dienst, die veelal een contract met een arbodienst hebben. Dit terwijl vaak ook zelfstandige ondernemers en hun eventueel meewerkende gezinsleden slachtoffer zijn van ongevallen of gezondheidsklachten op lopen als gevolg van het werk.

Om deze reden heeft Stigas een onderzoek laten uitvoeren door ‘De Beleidsonderzoekers’ naar hoe zelfstandigen aankijken tegen gezond en veilig werken en wat eventuele stimulerende of belemmerende facturen hierbij zijn. Het onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 

Het onderzoek is in 2020 afgerond. 771 zelfstandigen deden mee aan een (telefonische) enquête. Een deel daarvan deed vervolgens mee aan diepte interviews. Zowel alleen werkende zelfstandigen, gezinsbedrijven als zelfstandigen met tijdelijk personeel zijn meegenomen.  

De uitkomsten laten een tweezijdig beeld zien. Veel zelfstandigen zijn tevreden met hun werkomstandigheden, zeggen de arboregels te kennen en de verantwoordelijkheid te nemen voor de veiligheid en gezondheid van zichzelf en eventuele werkenden in hun bedrijf. Anderzijds geeft ook een deel van de zelfstandigen aan de regels niet te kennen of deze niet na te leven en ziet de risico’s ook lang niet altijd (door de onderzoekers risicoblindheid genoemd). Een kwart van de zelfstandigen met werkenden in het bedrijf neemt geen specifieke maatregelen gericht op deze groep. Ook heeft een aanzienlijk deel klachten als gevolg van het werk. Bovendien blijkt uit de diepte-interviews met zelfstandigen dat overtuigingen over het nut van veilig en gezond werken een belemmerende rol kunnen spelen. Tevens komt uit de interviews naar voren dat de behoefte aan ondersteuning latent aanwezig is, mits aangesloten wordt op de leefwereld van de ondernemer. 

In de rapportage staan de bevorderende en belemmerende factoren op een rij en worden aanbevelingen gedaan voor communicatie en voorlichting. Het onderzoek levert daarmee belangrijke input voor de bewustzijnscampagne 'Wat kan jou nou gebeuren?', die zojuist is gestart.  

Het onderzoek is begeleid door een werkgroep, waaraan, naast Stigas en De Beleidsonderzoekers, vertegenwoordigers namens LTO, CUMELA en VHG deelnamen. 

 

Download	Titel
Download	Eindrapport Veilig en Gezond werk zelfstandigen