Oppotten in de potplanten: tips en trucs voor ondernemers en medewerkers

Welke fysieke risico’s lopen je medewerkers bij het oppotten van potplanten? En wat kun je doen om uitval van medewerkers te voorkomen? De afgelopen periode zijn verschillende potplanten bedrijven bezocht. We vragen onze expert fysieke belasting Olaf Kuijk naar zijn bevindingen. En of hij nog tips heeft voor ondernemers en voor hun medewerkers zelf.

 "Het gaat toch meestal goed, dus ik hoef als ondernemer niets te doen." Klopt dat?

Fysieke klachten aan het lichaam ontstaan meestal niet door één verkeerde handeling. Het is een opstapeling van factoren en langdurige blootstelling voordat de klachten ontstaan of voelbaar zijn. Het is dus zeker niet aan te raden om als ondernemer niets te doen en pas te reageren bij klachten of verzuim. Preventie is hierbij van belang om iedereen gezond aan het werk te houden. En laten we vooral ook het werkplezier niet vergeten! 

Wat maakt oppotten fysiek belastend?

Bij het oppotten worden de armen, polsen en handen van de medewerkers belast. Wat specifieker: de polsen worden in een rotatie naar binnen toe belast (pronatie). Daarnaast kan het voorkomen dat medewerkers de vingers vanuit een ‘pincetgreep’ belasten bij het pakken en plaatsen van de planten. 
Ook worden medewerkers, naast het repeterend handelen, vaak blootgesteld aan:

• Staand werk
  • Medewerkers lopen een verhoogd risico op aan klachten aan het bewegingsapparaat als gevolg van langdurig staand werk. Medewerkers staan gemiddeld 7 van de 8 uur stil bij het oppotten.  

•  Reiken, in meer of mindere mate naar planten/potten
  •  Afhankelijk hoe de machine/lijn is opgesteld, kan er sprake zijn van een verhoogd risico op klachten als gevolg van het reiken. In sommige gevallen zijn stekjes recht voor de medewerker gepositioneerd, waarbij er op een armlengte afstand stekjes/planten gepakt moeten worden. Meestal bevindt deze hoogte zich ook op borsthoogte, wat meer belasting van de schouders vraagt. 
     
• Romp-rotaties, wanneer stekjes of planten naast de medewerker gepakt worden
  • Bij een andere opstelling pakken de medewerkers de stekjes/planten naast zich. Hierbij kan er sprake zijn van een frequente romp-rotatie naar rechts of links. 
     
• Buiging naar beneden vanuit de nek
  • Medewerkers kijken tijdens het oppotten vaak en/of langdurig naar beneden. Hierbij komt er een buiging vanuit de nek voor. 
     
• Andere uitdagingen
  • Er kan ook  sprake kan zijn van risico op gehoorschade als gevolg van lawaai van machines. Ook kan het voorkomen dat medewerkers worden blootgesteld aan verschillende klimaatomstandigheden, zoals werken in de buitenlucht of hogere temperaturen in de kas. 

Al met al genoeg aanleiding om eens met elkaar goed te kijken hoe we de fysieke belasting voor medewerkers kunnen verlagen en daarmee uitval kunnen voorkomen.

Welke goede praktijkvoorbeelden heb je gezien?

De beste oplossing zou natuurlijk het automatiseren zijn. Maar ik kan begrijpen dat nog niet elk gewas daar geschikt voor is. Wat wel steeds vaker wordt toegepast, is het rouleren van taken. Hierdoor voorkom je dat medewerkers langdurig eentonig werk uitvoeren. Verder zijn werknemers soms ook slim geweest door de tray voor zich wat schuin omhoog te zetten. Hierdoor verkleinen ze soms de reikafstand bij het pakken van de stekjes. 

Welke tips heb je voor andere potplantenbedrijven?

• Stel een grens aan de tijdsduur dat een medewerker mag oppotten per dag. 
• Zorg voor voldoende taakroulatie en/of -verruiming.  Van belang daarbij is om dan te zorgen voor een andere werkhouding en belasting op de armen/schouders voor de medewerkers wanneer er andere taken uitgevoerd moeten worden. 
• Voorkom frequente romprotaties en reiken vanuit de schouders bij de inrichting van de werkplek.
• Zorg voor een goede werkhoogte voor de medewerkers om het werk uit te voeren. De ondergrond dient stabiel en vlak te zijn. 
• Breng de gevolgen van automatisering in beeld voor het bedrijf. Inventariseer welke risico’s er over blijven als gevolg van restarbeid. Maak een plan om deze risico’s beheersbaar te maken.
• Geef medewerkers een aantoonbare voorlichting/instructie over het omgaan met de fysieke belasting tijdens het oppotten. Herhaal deze voorlichting frequent en zorg voor deskundig toezicht om medewerkers hierop te coachen. 

Wat zijn praktische tips voor medewerkers?

 

• Zorg voor een goede werkhoogte
• Voorkom frequente romprotaties, niet neutrale standen van de pols en het frequent reiken
• Draag, indien nodig, gehoorbescherming tegen lawaai 
• Zorg voor een vlakke en schone ondergrond om op te staan
• Wees bewust van afwisselen van werkzaamheden en het toepassen van korte herstelmomenten
• Wissel regelmatig van zijde als er aan beide kanten van een lopend band gewerkt wordt

 Het je nog een laatste tip?

Wees als ondernemer alert of je medewerkers een te zware belasting en klachten ervaren. Bijvoorbeeld als je met ze in gesprek bent, maar bijvoorbeeld ook naar aanleiding van de werknemersvragenlijst in de RIE of een Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Bied een werkplekonderzoek aan om na te gaan waar klachten vandaan komen en hoe deze te voorkomen of verminderen zijn.
Lees hier meer over het werkplekonderzoek >>
 

Meer weten? Meer informatie over fysieke belasting en richtlijnen staat in de arbocatalogus voor jouw sector.  

Fysieke belasting experts bij Stigas, Marcel van Diepen, Roel de Backer en Olaf Kuijk hebben in het kader van de MDIEU regeling (een subsidie vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid), praktijkonderzoek uitgevoerd bij bedrijven. Hierbij is o.a. gekeken naar oppotten in de potplantenteelt. In een reeks artikelen delen wij de geleerde lessen van dit onderzoek. Meer weten? Neem contact op met Olaf Kuijk: olaf.kuijk@stigas.nl of 06 12792685.