40 koeien door stalvloer gezakt

Stigas verzamelt al sinds jaar en dag informatie over ongevallen in agrarische en groene sectoren, om ook op die manier in de gaten te houden wat er kan gebeuren en waar mogelijk extra aandacht aan besteed moet worden. Bij het verzamelen vallen soms dingen op en die zetten je aan het denken.

40 koeien door stalvloer gezakt

Op zich niets nieuws. Dit gebeurt wel vaker, al zijn het meestal minder koeien. Maar als ik zo’n bericht zie dan open ik het meestal direct. Niet zozeer om de tekst te lezen, maar vooral om de foto’s te bekijken die er bij staan. Wat er gebeurd is, kan ik me meestal wel raden.

Regelmatig zie je namelijk foto’s van brandweermannen met adembescherming en de boer die er naast staat zonder enige bescherming. Daar verbaas ik mij meer over dan over de koeien die door de stalvloer zakken. Zegt die brandweer niet: “Misschien kunt u beter even buiten wachten” of denkt die boer dat zelf niet als hij die brandweermannen met volgelaatsmaskers en perslucht ziet?

In de kranten staat ook vaak dat de mestgassen schadelijk kunnen zijn voor de dieren. En voor de boer denk ik dan. Ooit lang geleden heb ik een onderzoek gedaan naar de blootstelling aan mestgassen tijdens het mixen van mest. Ik liep dan voorzien van adembescherming met mijn metertje door de stal. Met enige regelmaat liep de boer met mij mee, zonder adembescherming. De vraag was dan vaak: “Is dit schadelijk voor mijn koeien?”.  Waarschijnlijk wel, maar het was in elk geval gevaarlijk voor hemzelf. Wat dat betreft hoef ik dus niet verbaasd te zijn over een boer zonder adembescherming, want in tegenstelling tot wat in de reacties vaak staat, wil die wel degelijk goed voor z’n koeien zorgen en maakt hij zich zorgen.  Dacht hij op zo’n moment maar wat meer aan zichzelf.

Probleem met mest is dat er schadelijke gassen in de mest opgeslagen zitten en als je de mest in beweging brengt komen ze in grote hoeveelheden vrij. Alsof je een flesje cola schudt.
Die gassen kunnen allerlei gevolgen hebben. Kort door de bocht zijn er zo’n 4 manieren om er dood aan te gaan.

1. De gassen verdringen zuurstof waardoor je stikt.
2. Je wordt vergiftigd door de giftige stoffen die in de mestgassen zitten.
3. Je raakt bedwelmd, valt in de mest en verdrinkt.
4. Het methaangas in de mest kan branden en/of exploderen.

IJs en weder dienende breekt de periode dat mest uitgereden mag worden weer bijna aan. Lang niet iedereen zal de mest in de afgelopen maanden regelmatig gemixt hebben om ophoping van gassen te voorkomen. Het is altijd gevaarlijk om in de stal te komen tijdens het mixen, maar de eerste keer mixen na een lange periode is extra gevaarlijk.  Extra reden om voorzichtig te zijn.

Of zoals een van de boeren waar ik voor het onderzoek was, zei nadat hij de trekker met de mixer had aangezet: “Zo nou ga ik eerst koffiedrinken. Als er dan koeien onwel worden, kom ik ook niet in de verleiding om ze te redden.”

Het is hard, maar het is natuurlijk wel waar. Als de koeien onwel worden, is de kans groot dat jij het ook wordt als je ze gaat redden. Je gaat fysieke inspanning leveren, zwaar ademen en ademt nog meer van de schadelijke gassen in. Vervolgens wordt jij onwel en gaat iemand anders je proberen te redden. Het is niet voor niets dat er bij ongevallen mestgassen vaak meerdere slachtoffers zijn. Denk dus niet alleen aan jezelf, maar ook aan die ander die jou misschien wel wil redden.

Stikstof

Alweer stikstof? Moet dat nou?
Ja, maar anders. Tijdens het eerder genoemde onderzoek - toen al - kwam elders de gedachte op om mest aan te zuren om te voorkomen dat ammoniak ontsnapt. De chemische reactie zal ik jullie besparen.

Probleem daarvan is, dat je in de mest aanwezig stoffen omzet in acuut giftige gassen. Zoals waterstofsulfide (H2S) of zelfs blauwzuurgas. Gooi dus nooit zuren in de mest, zoals spuiwater uit luchtwassers. En mochten zich onderzoekers melden met een briljant idee, vraag dan of ze ook over de andere risico’s hebben nagedacht. Want vaak zijn maatregelen die goed zijn voor het milieu ook goed voor de veiligheid en de gezondheid van de werkende mens. Maar niet altijd.

En jij? Ga je ook koffiedrinken als je weer mest gaat mixen?

Meer weten?

Kijk ook eens in de arbocatalogus Melkveehouderij of Groen, Grond en Infra voor meer info over mestgassen.
Links: https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3841195/reddingsactie-in-westbroek-alle-koeien-gered-na-uren-in-mestkelder