Bedrijven die de leefstijl van medewerkers willen verbeteren, mikken vaak op ‘platte’ zaken als werkfruit of het plaatsen van een tafeltennistafel. Terwijl het grootste verschil bij verandering wordt gemaakt door het beïnvloeden van het gedrag van de medewerker. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar hoeft het niet te zijn. Aan de hand van de drie aanjagers voor gedragsverandering van Ben Tiggelaar laat Corine Witter, adviseur bij Stigas, zien hoe je voor een gedragsverandering zorgt die blijvend is.

Leefstijlverandering is gedragsverandering. Je wilt namelijk dat je medewerker iets anders gaat doen zoals vaker met de fiets naar het werk, gezondere keuzes maken voor de lunch of minder roken. Hoe zorg je voor een gedragsverandering die blijvend is? Ben Tiggelaar noemt in zijn boek ‘De Ladder’ drie aanjagers van gedrag die van invloed zijn op gedragsverandering. Deze zijn:
1.    Capaciteit, kan ik dit? 
2.    Motivatie, wil ik dit echt? 
3.    Sociale en fysieke omgeving, lukt het hier? 
Je kunt door het beantwoorden van deze vragen de triggers bepalen die nodig zijn voor je medewerkers om het gezonde gedrag te stimuleren. Per aanjager geef ik je in deze blog een aantal ideeën om aan de slag te gaan met leefstijl binnen jouw organisatie. 

Wil je meer weten waarom het belangrijk is om aan de slag te gaan met leefstijl binnen jouw bedrijf? Lees dan ook mijn eerdere blog: Een gezondere leefstijl van je medewerkers? Ga direct aan de slag met 5 praktische ideeën | LinkedIn

Aanjager 1: Capaciteit, kan ik dit?

Je medewerker moet ten eerste fysiek en psychisch in staat zijn om met leefstijl aan de slag te gaan. Als dat zo is, kun je je afvragen wat je medewerker nodig heeft aan kennis en vaardigheden. Een voorbeeld is gezonder eten. Als blijkt dat je medewerkers onvoldoende kennis hebben over eten, kun je hen daarin als organisatie informeren, stimuleren en eventueel begeleiden. Praktische voorbeelden die ik bij klanten heb gezien zijn: 

• Intensief gebruik te maken van producten van lokale producenten. Door voor lokale producenten te kiezen kun je medewerkers het verhaal achter deze producten meegeven. Denk daarbij aan een bezoek brengen aan een kwekerij van groente of fruit als bedrijfsuitje, producten uitdelen op het werk (zoals werkfruit) of een proeverij organiseren. Hierdoor gaat het onderwerp meer ‘leven’ bij je medewerkers. 
• Maak een gezamenlijk receptenboek met lekkere, makkelijke en gezonde recepten. Als je met internationale medewerkers werkt, is het extra leuk om vanuit verschillende culturen een bijdrage te leveren. 
• Doe een leuke kookworkshop waarbij je bijvoorbeeld een lekkere lunch voor op het werk bereidt. 

Ook voor de andere leefstijlonderwerpen zijn genoeg voorbeelden voorhanden om met elkaar aan de slag te gaan. Kies daarbij wel voor activiteiten die passen bij jullie bedrijf en doelgroep. 

Ga eens na:
Hebben je medewerkers voldoende kennis en vaardigheden om het belang van een gezonde leefstijl in te zien? En zijn zij in staat om daar vervolgens mee aan de slag te gaan?

Aanjager 2: Motivatie, wil ik dit echt?

In hoeverre is een medewerker gemotiveerd om een ongezonde leefstijl aan te pakken? Denk daarbij aan intrinsieke en extrinsieke motivatoren. Dat kun je simpelweg peilen tijdens een gesprek met je medewerker, afleiden uit gedrag of uitkomsten van een intern onderzoek zoals PMO, vitaliteitscan. Als blijkt dat motivatie een trigger is om aan de slag te gaan, dan kun je bijvoorbeeld denken aan:

• Niet door het aanbieden van gerichte ondersteuning, maar dit geheel open laten en medewerkers een ‘menukaart’ van mogelijkheden bieden. Zij kunnen dan zelf bepalen waaraan zij bijvoorbeeld een klein budget besteden. Zo’n duwtje in de goede richting wordt weleens ‘nudge’ genoemd. Bovendien hebben medewerkers dan ook veel meer het gevoel dat zij zelf hebben gekozen. Dit versterkt hun intrinsieke motivatie.
• Als een thema bij een medewerker vanzelf al aan de orde is, kun je daar op inspelen en versterken. Bij veel mensen met bijvoorbeeld overgewicht ontstaat vroeg of laat het idee dat zij willen afvallen. Dat is dan hét moment om daarbij ondersteuning aan te bieden. Hiervoor dienen verschillende opties om met de eigen leefstijl aan de slag te gaan doorlopend aanwezig te zijn.
• Als medewerkers iets willen veranderen aan hun leefstijl, werkt het heel krachtig om hierover iets concreets met hen af te spreken. Bijvoorbeeld zoveel kilo afvallen binnen een bepaalde termijn. Mensen willen hun ‘belofte’ vaak graag nakomen en zich aan de afspraak houden, zeker als anderen er ook van weten. Mogelijk dat je hier als bedrijf ook een beloning tegenover kunt stellen, dat kun je zowel doen voor het individu als voor de totale groep.

Ga eens na:
Wat past er binnen jouw organisatie om medewerkers te motiveren om met leefstijl aan de slag te gaan?

Aanjager 3: Sociale en fysieke omgeving, lukt het hier?

Vervolgens spelen ook de sociale en de fysieke omgeving een belangrijke rol bij het veranderen van gedrag. Zijn er voldoende voorwaarden geschapen om het makkelijk te maken? 

Sociale omgeving
Het is van belang om met elkaar een sociale omgeving te creëren die een gezonde leefstijl stimuleert. Wat is normaal binnen je bedrijf? Is het normaal om gezond te eten, te bewegen? Of niet? Ik kom bij bedrijven waar medewerkers uitgelachen worden die gezond gedrag vertonen. Je kunt je voorstellen dat dat nogal dodelijk is voor het gedrag dat je graag wilt zien. Alleen, hoe kun je ervoor zorgen dat het gewenste gedrag gestimuleerd wordt en als normaal wordt gezien? Dat is door dit te organiseren, enkele voorbeelden zijn:

• Sociale support organiseren op het gebied van eten en/of bewegen, betrek bijvoorbeeld het gezin, de leidinggevenden binnen je bedrijf en collega’s erbij. 
• De stem van de groep is sterk. Daarom werkt het heel goed om gezamenlijk iets te doen en/of medewerkers te vertellen hoeveel anderen het ook doen. Bijvoorbeeld: ‘in ons bedrijf doen al vijftig medewerkers mee aan dit programma’. Of we werken in 2 teams aan leefstijldoelen.
• Ook effectief: geef een voorbeeld van een herkenbaar persoon. Wie binnen (of buiten) jullie bedrijf heeft een goed praktijkvoorbeeld? Mensen zijn geneigd zich vooral te spiegelen aan gelijken. 

Fysieke omgeving
Het aanpassen van de fysieke omgeving is een van de meest krachtige manieren om medewerkers te stimuleren om gezonder gedrag te vertonen. Het is namelijk minder afhankelijk van de medewerker zelf. Observeer hoe de omgeving is ingericht. Bevordert deze een gezonde leefstijl of maakt deze omgeving een gezonde leefstijl lastig? Denk daarbij aan de volgende voorbeelden aan:

• Zorg voor een gezonde ‘normale situatie’ in de kantine. Oftewel dat gezonde voeding en drinken makkelijk en zichtbaar voorhanden is. En dat minder gezonde voeding en drinken niet zichtbaar aanwezig is en men hier expliciet naar moet vragen. 
• Als je wilt dat je medewerkers meer gaan bewegen, plaats dan het werkmateriaal wat verder weg. 
• Ook kun je gebruik maken van stickers of ander duidingsmateriaal om ander gedrag te stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan bestickering om de trap te gebruiken in plaats van de lift.

Ga eens na:
In hoeverre stimuleert jullie omgeving momenteel het gewenste gedrag bij je medewerkers? Of werkt de omgeving het gedrag juist tegen?

Trajectaanpak vergroot de slagingskans

Maak een plan van aanpak in de vorm van een traject. Eenmalige acties hebben vaak weinig effect. En zorg ervoor dat je medewerkers bij het opstellen hiervan betrokken zijn. Dan is hun commitment vele malen hoger. En daarmee vergroot je je kans van slagen aanzienlijk! Ga vervolgens aan de slag, evalueer en stel bij. Het is namelijk een leertraject, je bent eigenlijk nooit klaar.

Ben je er klaar voor?

Alles begint met het nemen van een eerste (kleine) stap. Ik hoop dat ik je met deze blog heb laten inzien dat dat niet heel ingewikkeld hoeft te zijn. Mocht je toch nog vragen hebben, neem gerust contact met mij op. Veel succes!

Adviseur Corine Witter
 06 - 20548474
corine.witter@stigas.nl

Blogs van Corine

Meer blogs van Corine lezen over vitaliteit en gezondheid op de werkvloer?  Ga naar haar LinkedIn pagina. Hier kun je je ook aanmelden voor haar nieuwsbrief waarin zij iedere maand een praktische tip geeft om de inzetbaarheid van je medewerkers te vergroten en je verzuim te verlagen.