Bescherm je gezondheid: wat je moet weten over geluid en trillingen

Werken met de bosmaaier, de motorkettingzaag of hogedrukspuit. Of een hout-, metaalbewerkings- of verpakkingsmachine bedienen. Het zijn allemaal voorbeelden van werkzaamheden die geluid en/of trillingen met zich meebrengen. Het negeren hiervan kan leiden tot serieuze gezondheidsproblemen. Marieke Esmeijer, preventieadviseur en arbeidshygiënist bij Stigas, is blij met de aandacht voor geluid en trillingen op de werkvloer. “De gezondheidseffecten van geluid en trillingen worden vaak onderschat”, stelt Marieke. “Vaak ligt de focus op veilig werken. Ontzettend belangrijk natuurlijk, maar dit gaat om de gezondheid op de lange termijn. Je merkt de effecten dus pas later, maar die kunnen ook heel ernstig zijn.”

In welke sectoren komen lawaai en trillingen voor?

“In vrijwel alle sectoren. Al kan de aard, de mate en de duur van de blootstelling verschillen. In sommige gevallen komen deze blootstellingen gelijktijdig voor, bijvoorbeeld bij het werken met een zitgrasmaaier, waarbij hoveniers en groenvoorzieners in het seizoen soms dagenlang op de machine zitten. Tijdens het rijden op een zitgrasmaaier kunnen medewerkers zowel aan lichaamstrillingen als aan geluid worden blootgesteld, vooral omdat deze machines niet altijd een cabine hebben. Dit resulteert in een gecombineerde blootstelling aan zowel geluid als trillingen.

Wat zijn de risico’s?

“Langdurige blootstelling aan trillingen kan leiden tot schade aan je bloedvaten, zenuwen, spieren en je hand- en armgewrichten, wat leidt tot symptomen zoals koude vingers, gevoelloosheid, tintelingen, verminderde gripkracht. Bovendien kan het rugklachten, vermoeidheid en concentratieverlies veroorzaken, wat ook het risico op ongelukken op de werkplek weer vergroot.”

“Te veel lawaai kan leiden tot volledige doofheid. Een ander risico is tinnitus, een aandoening waarbij je constant gefluit, gebrom of gezoem hoort, zonder dat er een externe geluidsbron is. Ten slotte kan lawaai stress, vermoeidheid en communicatieproblemen veroorzaken. Dat laatste is niet zo gek als je elkaar moeilijk kunt verstaan.”

Zijn werkgevers en werknemers zich van de risico’s bewust?

“Ik merk dat men zich steeds meer bewust wordt van de risico’s van geluid, zo wordt gehoorbescherming over het algemeen goed gedragen. Van het gevaar van trillingen is men zich nog wat minder bewust.” Vaak wordt er nog wel te snel gekozen voor het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen, zonder eerst andere maatregelen te overwegen. Volg daarom de Arbeidshygiënische-strategie en, bij fysieke belasting, de TOP-strategie (Technische – Organisatorische – Persoonsgebonden maatregelen). Zo neem je de juiste maatregelen en verminder je de arbeidsrisico's.

Wat kun je als werkgever doen tegen geluid en trillingen?

“Op nummer één staat: meer robotiseren en mechaniseren, dit zodat medewerkers minder met trillende en lawaaierige machines hoeven te werken. Denk bijvoorbeeld aan een zaagkop op een kraan of een robotgrasmaaier. De mens helemaal vervangen is echter niet altijd mogelijk. Daarom zou iedere ondernemer bij de aanschaf van nieuw materiaal zich moeten laten informeren over de geluids- en trillingsbelasting. Ook zou je medewerkers helder moeten instrueren over hoe zij zelf trillings- en geluidbelasting kunnen verminderen. Dit kan bijvoorbeeld door de handvatten van trillende machines niet te stevig vast te pakken, rustig op een machine te rijden en machines niet onnodig stationair te laten draaien. En als het gaat om zelfrijdende machines: investeer ook in ergonomische luchtgeveerde stoelen die goed in te stellen zijn. Zorg bovendien voor taakroulatie: als het even kan moeten mensen niet de hele dag met dezelfde of gelijksoortige machines werken, maar werkzaamheden afwisselen.

Hoe bepaal je welke stappen je moet zetten in jouw bedrijf?

“In de risico-inventarisatie en -evaluatie (RIE) breng je de risico’s op jouw bedrijf in kaart, ook als het gaat om lawaai en trillingen. In eerste instantie door observatie, eventueel aangevuld met indicatieve metingen, beoordelingsschattingen, of door het raadplegen van bestaande onderzoekgegevens. Als hieruit blijkt dat de gestelde grenswaarden worden overschreden, dan is het raadzaam om eerst maatregelen te nemen om de blootstelling te verminderen. Die kun je vinden in de arbocatalogus van jouw sector. Indien uit dit oriënterend onderzoek niet duidelijk blijkt of er sprake is van een mogelijke overschrijding van de grenswaarden, is een verdiepend onderzoek - eventueel in de vorm van nauwkeurige metingen - noodzakelijk.”

Ondersteuning

Serieus omgaan met de risico’s van geluid en trillingen levert je veel op: meer werkplezier, minder ziekteverzuim en een verbeterd bedrijfsimago.

Kom je er zelf niet uit, of wil je meer informatie en ondersteuning, dan kan arbeidshygiënist Marieke Esmeijer metingen uitvoeren op je werkplek.

Neem vrijblijvend contact op met Marieke (06 51929331 - marieke.esmeijer@stigas.nl) of met onze Servicedesk.