Terug naar overzicht

Gevolgen van agressie & geweld

De gevolgen voor het individu variëren aanzienlijk, van demotivatie en minder voldoening van het werk, tot stress en schade aan de lichamelijke en/of geestelijke gezondheid. Er kunnen zich posttraumatische symptomen zoals angst, fobieën en slaapproblemen voordoen. In extreme gevallen kan een posttraumatische stress-stoornis optreden.

Over het algemeen varieert de kwetsbaarheid van elk individu al naargelang de context waarin het geweld zich voordoet en de persoonlijkheidskenmerken van het slachtoffer.

De negatieve effecten op de organisatie weerspiegelen zich in een grotere mate van afwezigheid, afnemende motivatie, lagere productiviteit, verslechtering van de werkomstandigheden en wervingsproblemen.

De effecten zijn grofweg als volgt in te delen:
  1. Emotionele effecten
    Medewerkers of getuigen van fysieke geweldsincidenten hebben in vergelijking tot medewerkers zonder deze ervaring een hogere kans op emotionele overbelasting. Er is sprake van een grotere herstelbehoefte en er komen meer gezondheidseffecten, beroepsziekten en stressklachten voor die leiden tot gezondheidsklachten. In ernstige gevallen kan zelfs een Posttraumatische stressstoornis ontstaan. Vaak leiden deze ervaringen tot ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid, tijdelijk dan wel blijvend.
    Bij acute incidenten van agressie en geweld, is er op het moment zelf sprake van bevriezing van emoties, waardoor men wel in staat is om helder te denken en adequaat te handelen. Daarna is er sprake van gevoelens van kwetsbaarheid, machteloosheid, ontwrichting, angst en levensbedreiging. In het leven van de medewerker die te maken heeft gehad met ernstige vormen van verbale en fysieke geweld, zijn de voorspelbaarheid, rechtvaardigheid en billijkheid van het leven aangetast. Ook collega’s en omstanders kunnen in meer of mindere mate te maken krijgen met gevoelens van ontwrichting van hun leven of getraumatiseerd raken. Op langere termijn leidt dit tot emotionele uitputting. Nog lang na het incident kunnen gevoelens van onveiligheid blijven bestaan (bron 1).
  2. Gezondheidseffecten
    Typische stresssymptomen die zich lichamelijk uiten zijn slapeloosheid, melancholie en apathie, concentratiestoornissen en gebrek aan initiatief. Fysiek kunnen slachtoffers van agressie en geweld last krijgen van hoofdpijn, maag- en darmklachten, trillen, transpireren, hartkloppingen en gespannenheid.
  3. Effecten op het functioneren
    Op het werk leiden eerder genoemde klachten  tot afname van arbeidstevredenheid, afname van betrokkenheid bij de organisatie, onzeker gedrag en een verhoogde kans op ongelukken.
    Onderzoek binnen gemeenten en gezondheidszorg naar de gevolgen van agressie en geweld op het functioneren, toont aan dat medewerkers zich minder betrokken voelen bij het werk, naarmate de mate van de blootstelling aan ongewenst gedrag toeneemt. (bron 1)
    Uit Belgisch onderzoek (bron 2) blijkt dat slachtoffers van agressie en geweld ook minder betrokkenheid bij hun werk (bevlogenheid) rapporteren.
    In Europees onderzoek (bron 3) wordt aangetoond dat fysieke agressie en geweld bij 40% van de werknemers leiden tot gezondheidsklachten en specifiek tot spanningsklachten.

Bronnen

  1. Bekkum, van, P, Gouw, A (2007) Ongewenste omgangsvormen op de werkvloer, eerste druk, Arbo-informatieblad nr 41, SDU, Den Haag
  2. Baillien, E, Neyens, I, De Witte, H, Vanoirbeek, K. (2005) Ongewenst grensoverschrijdend gedrag op het werk: op welke manier speelt de organisatie een rol? Een kwantitatieve studie van risicofactoren op niveau van job, team en organisatie, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven
  3. ILO/ICN/WHO/PSI (2002). Framework Guidelines for Addressing Workplace Violence in the Health Sector. Geneva: ILO/ICN/WHO/PSI Joint Programme on Workplace Violence in the Health Sector Framework guidelines for addressing violence at work in the health sector.